De Bibliotheek Bollenstreek maakt werknemers (digi)taalvaardig

Regio • In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven, rekenen en/of computerwerk. Kijk je puur naar de beroepsbevolking, dan blijkt ruim 10 procent van de werknemers laag (digi)taalvaardig te zijn. Het loont om als werkgever de (digitale) vaardigheden van werknemers te verbeteren. De Bibliotheek Bollenstreek kan daarbij helpen.

"In de Bollenstreek wonen zo'n 20.000 laaggeletterden. Dat zijn mensen die de basisvaardigheden op het gebied van taal, rekenen en computers niet beheersen", vertelt Hans Portengen, directeur van de Bibliotheek Bollenstreek. "Vaak leidt dat tot grote problemen, zowel privé als op het werk. Laaggeletterden zijn vaker werkloos en als ze wel een baan hebben verdienen ze minder. De helft van alle mensen die diep in de schulden zit, blijkt ook moeite te hebben met lezen, schrijven, rekenen of het omgaan met de computer." Zo ontstaat een groeiende tweedeling in de maatschappij. "Iedereen moet maar zelfredzaam zijn, de regie in eigen handen nemen. Maar dat kan niet iedereen. Je hebt de mensen die het redden en degenen die het niet redden."

De kloof dichten

Kim Putters, de directeur van het Sociaal en Centraal Planbureau, spreekt daarom al van 'een nieuwe sociale kwestie'. Mensen die laag (digi)taalvaardig zijn, hebben vaak een lager inkomen, zijn ongezonder en leven daardoor korter, zijn minder politiek betrokken en minder maatschappelijk actief. Portengen vindt het belangrijk dat de bibliotheek een bijdrage levert aan het dichten van die kloof. Hij ziet zowel een rol bij het voorkomen van problemen als in het oplossen ervan. "Preventie is het allerbelangrijkste. Dus lees kinderen van jongs af aan voor, dan krijgen ze plezier in lezen en worden ze later vaardige lezers. En blijf lezen en schrijven, ook op latere leeftijd. Als je wel naar school bent geweest, maar daarna nauwelijks meer een boek leest of een brief schrijft, verleer je het. Hou je leesvaardigheid op peil. De bibliotheek heeft aanbod genoeg; ook speciale boeken en materialen voor mensen die moeite hebben met taal."

Taalhuis

Voor iedereen die beter wil leren lezen en schrijven, heeft de Bibliotheek Bollenstreek een apart 'loket': het Taalhuis. Professionals en getrainde vrijwilligers geven hier advies en organiseren activiteiten zoals een taalcafé of leeskring. Ook zijn er taalklassen, bestaat de mogelijkheid om een-op-een begeleid te worden door een taalcoach en zijn er cursussen die je wegwijs maken op de computer of tablet. "Ons aanbod richt zich zowel op laaggeletterden met Nederlands als moedertaal (NT1 heet dat in jargon) als op anderstaligen (NT2). Die laatste groep weet ons vaak wel te vinden of wordt via bijvoorbeeld Vluchtelingenwerk naar ons verwezen. Maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken is driekwart van de laaggeletterden geboren en getogen in Nederland. En die groep is veel lastiger te bereiken." Schaamte speelt daarbij een grote rol. "Laaggeletterden zijn heel goed in het verbloemen van hun problemen. Ze gebruiken smoezen of uitvluchten om maar niet te laten merken dat ze niet goed kunnen lezen of schrijven of niet goed snappen hoe de computer werkt."

Samenwerking met bedrijven

Daardoor kunnen ook op de werkvloer problemen ontstaan. Miscommunicatie en fouten leiden tot een lagere productiviteit en soms zelfs gevaarlijke situaties. Door als werkgever je werknemers de kans te geven bij te leren kunnen ze breder worden ingezet, neemt de kennis van veiligheidsvoorschriften toe en het ziekteverzuim af. "Met deze krant en onze activiteiten voor bedrijven in de Week van de Alfabetisering hopen we meer bekendheid te geven aan het feit dat zo'n 10.000 werknemers in de Bollenstreek laag (digi)taalvaardig zijn. En welke rol wij als bibliotheek kunnen spelen bij het uitbreiden van die vaardigheden. Vaak is het de omgeving die laaggeletterden aanspoort om actie te ondernemen. Als we samen met werkgevers alleen al de groep die nu aan het twijfelen is om hulp te zoeken over de streep kunnen trekken, ben ik al heel tevreden."