Voorhoutse geschiedenis in Park Overbosch

Voorhout • Voor een aantal geïnteresseerde bewoners van Huis Park Overbosch heeft de Historische Kring Voorhout (HKV) op donderdagmiddag 6 februari een lezing verzorgd over de geschiedenis van Voorhout. Vanaf de vermelding in een acte van de Abdij van Egmond uit het jaar 988, via de heren van Teylingen, de bouw van het kasteel met die naam en iets over de beroemdste houtvester, Jacoba van Beieren. Zij trouwde vier keer en overleed aan tuberculose op slot Teylingen.

Voor filatelisten (met de 12½ cent postzegel van 1938) en voor numismaten (met het bankbiljet van 20 gulden uit 1955) werd stilgestaan bij Herman Boerhaave. Kort voor zijn geboorte in de pastorie in Voorhout wordt de trekvaart tussen Haarlem en Leiden gegraven. Het netwerk van trekvaarten dat in die periode ontstaat maakt het verkeer van personen en goederen in heel west Nederland gemakkelijker. Aan deze trekvaart ligt ook de basis voor de herberg De Bonte Koe, op het achtererf waarvan het wooncomplex van Park Overbosch in de zeventiger jaren van de vorige eeuw gebouwd is. Als halteplaats voor trekschuiten en als losplaats voor beurtschippers heeft De Bonte Koe de verandering meegemaakt van het ambacht Voorhout tot de gemeente Voorhout.

De kern

Napoleon heeft het een en ander teweeg gebracht in de tijd dat hij in de Nederlanden de scepter zwaaide. Een van die veranderingen is het opheffen van de feodale ambachtsheerlijkheden en de invoering van gemeenten en de 'trias politica'. De ambachtsheren zijn niet langer almachtig en de scheiding van wetgevende, bestuurlijke en rechterlijke macht is een feit. In die periode ligt de kern van het uitgestrekte boerendorp Voorhout rond de Knip, de doodlopende laan die later Heerenlaan en Dinsdagse Wetering heet. Hier is het schooltje en vergadert het gemeentebestuur. De kerken, die nu als historische kern van Voorhout worden beschouwd liggen dan een aantal onbebouwde akkers noordelijker.

Groei

Met de aanleg en de ingebruikname van de spoorlijn Haarlem – Leiden in 1842 komt er een einde aan het belang van de trekvaarten. De eerste halteplaats van de stoomtrein bij de Piet Gijzenbrug is nog een heel eind lopen voor de bezoekers en inwoners van Voorhout. Maar als er in 1893 ook een halte komt aan de voormalige Voorhouterweg, kunnen ook leraren en leerlingen van seminarie Hageveld gemakkelijk aan- en afreizen. Voorhout groeit in twee eeuwen van een paar duizend tot zeventienduizend inwoners. Het graven van de trekvaart en het bouwen van de spoorlijn Haarlem – Leiden hebben wezenlijk bijgedragen aan de plaatselijke ontwikkeling. Er is nog veel meer over de geschiedenis van Voorhout te vertellen, waarvoor van de kant van de inwoners van Park Overbosch veel belangstelling is en aan de HKV een staande uitnodiging werd afgegeven.