Vrij

Column • Nationale Herdenking en Bevrijdingsdag zijn nog nooit zo binnengekomen als dit jaar. We vieren de vrijheid vanuit een zekere onvrijheid. Beperkt, soms aan huis of kamer gebonden, begrijpen we een klein beetje wat het is om onvrij te zijn. Een klein beetje, ik zeg het voorzichtig: de vergelijkingen van de coronacrisis met de situatie tijdens de oorlog stapelen zich op maar gaan voor het grootste deel mank. Met iets te grote woorden en teveel gevoel voor dramatiek maken we onszelf zieliger dan we zijn. Maar dan nog hebben we sinds de uitbraak van het virus door de maatregelen die getroffen werden iets begrepen van wat onvrijheid ten diepste is. Misschien helpt dat om de vrijheid op waarde te schatten! Kunnen zeggen wat je wilt zonder dat je opgepakt wordt. Kritiek op de overheid hebben, de vermeende heiligheid van het RIVM ter discussie stellen of je vragen hebben bij het optreden van deskundigen: het kan, er staat geen straf op. Volksvertegenwoordigers die de vinger leggen bij fouten en lacunes in het beleid: het mag. Het moet zelfs. Burgemeesters, belangengroepen, ondernemers die zich openlijk van alles afvragen en hun kritiek niet gedwee voor zich houden: het is het bewijs van een duur bevochten vrijheid. Of het allemaal even verstandig en bezonnen is wat er wordt gezegd, doet er niet eens toe. Het hoort nu eenmaal bij de vrijheid dat er mensen zijn die de grenzen van die vrijheid opzoeken. Alleen in een onvrije maatschappij wordt zulks niet gedoogd. Niet iedereen kan met vrijheid omgaan. Er zullen altijd mensen denken dat ze alleen op de wereld zijn. Eigenbelang gaat nog wel eens vermomd als ‘recht op vrijheid’. Er zullen ook altijd mensen zijn die hun eigen vrijheid gebruiken om de vrijheid van anderen te beperken. Waar dat gebeurt, ligt de eigenlijke grens. Een grens die alleen maar gebruikt mag worden om de vrijheid van iederéén te waarborgen. Maar voor we zover zijn is er een ongekende vrijheid. Omwille van die vrijheid ging maandag de vlag halfstok. Vanwege die vrijheid hing hij dinsdag fier te wapperen!

egbertvanderweide