Hans van Rijn uit Warmond legt in mei 2021 een stukje Herenweg uit 1843 bloot. | Foto: pr.
Hans van Rijn uit Warmond legt in mei 2021 een stukje Herenweg uit 1843 bloot. | Foto: pr. Foto: pr.

Onder het asfalt lag een heel verhaal verborgen

Historie Warmond

Warmond • Bij het opnieuw bestraten van de Herenweg in Warmond is vorig jaar een stuk klinkerweg uit de 19e eeuw ontdekt. Voor de Historische Vereniging Warmelda beschreef historicus André van Noort onlangs hoe die verharde weg er kwam dankzij een doortastende barones.      

Kleine gele steentjes en grote rode bakstenen. Dat kwam er tevoorschijn toen in mei 2021 werd begonnen met de herinrichting van de Herenweg, ter hoogte van de Beatrixlaan in Warmond. Historicus André van Noort maakte foto’s en dook de archieven in. Daar ontdekte hij dat deze klinkerweg in 1843 was aangelegd, op initiatief van de toenmalige Vrouwe van Warmond. Dat beschrijft hij in het nieuwste nummer van De Hekkensluiter, orgaan van de Historische Vereniging Warmelda.

Barones

Een zandweg. Dat was de Herenweg anno 1842. In de winter liep hij op sommige plekken weleens onder water. In de zomer was het bij droog weer een moeilijk te berijden weg. Het was de toenmalige Vrouwe van Warmond die daar verandering in aanbracht, zo schrijft Van Noort. Zij heette voluit Augusta Leopolda Catharina Baronesse douarière van Leyden geboren Baronesse van Pallandt. Ze woonde in het Huys te Warmont.

Een straatweg was duur. Wie moest de kosten ervan dragen? Na overleg met Koning Willem II en het ministerie van Binnenlandse Zaken kreeg men toestemming voor de bouw van een tolhuisje. Ook de mening van belanghebbenden werd gepeild, zo schrijft Van Noort. Zij konden binnen vier weken bezwaren indienen tegen het plan. Dat stond op aanplakbiljetten op de kerkdeuren en aan het Warmonderhek.

Korenmolen

Het plan om tol te heffen viel niet bij iedereen in goede aarde. Een eigenaresse van een korenmolen was bang klanten te verliezen als die tol moesten gaan betalen. Boeren die met paard en wagen van en naar hun land moesten, werden vrijgesteld van tol. De Vrouwe van Warmond moest het onderhoud van de weg betalen, anders mocht ze van de Koning geen tol meer heffen.

De bestrating ging razendsnel. In drie maanden lag de weg er. Het werd een weg gemaakt van zogeheten waalmoppen en kleinere ijsselstenen, gebakken aan de oever van de IJssel. De aannemer en steenbakker Jan Mijnlieff Fopszoon uit Krimpen aan den IJssel kreeg de klus voor 15.700 gulden. Hij moest de weg ook drie maanden lang onderhouden, bij wijze van garantie. Voor elke dag dat hij later klaar was dan de afgesproken datum moest hij bovendien tien gulden boete betalen.

Rijtuigen

In het artikel beschrijft André van Noort ook dat er regels kwamen voor het gebruik van de weg. Een voerman die zijn kar te zwaar had beladen, liep het risico op een boete van honderd gulden. Rijtuigen die achter elkaar reden, mochten niet in hetzelfde spoor rijden. ‘Wielen mochten geen uitstekende kopnagels hebben, maar ingezonken klinknagels’, schrijft Van Noort. ‘Bij overtreding volgde verbeurdverklaring van kar en paard.’

Voor Warmond betekende de bestrating van de Herenweg een behoorlijke vooruitgang. Eindelijk was men af van een weg die ‘s zomers en ‘s winters onbegaanbaar was. De Warmonders hebben lang plezier van hun weg gehad, schrijft Van Noort. Pas in 1906 werd de Herenweg opnieuw bestraat.

Uit de krant