'Al was u de koning van Spanje, vol is vol…'

Column • Ik stam uit de tijd dat je dominees met eerbied bejegende. Voor hem (het waren altijd mannen) en voor de pastoor ging je op straat een stapje opzij. Nog weer eerder deed je je hoed voor hem af. Nederland is niet altijd een land zonder voetstukken geweest.

Als beginnend predikant werd je er onherroepelijk op gehesen. Ook mensen wier kleinzoon ik had kunnen zijn toen ik begon, zeiden steevast 'u'. Hetzelfde aanzien omwille van hun ambt genoten burgemeesters, huisartsen, bovenmeesters, fabrieksdirecteuren en nog een hele rits beroepen meer. Ministers, bijvoorbeeld. Die werden excellentie genoemd en nimmer, maar dan ook nimmer geïnterrumpeerd door verslaggevers. Tegenwoordig heten ze Mark en Erik en laat niemand ze uitpraten. Bij dominees wordt gezegd dat de klad er in kwam toen zich met hun voornaam lieten aanspreken. Eerlijk gezegd geloof ik dat niet. Je moet sowieso naar iedereen toe beleefd zijn. Maar respect moet je verdienen. Je hebt er geen recht op omdat je toevallig dominee bent. Respect verdien je door de manier waarop je je ambt of taak vervult. Daarbij moet je er zelf voor zorgen gepaste afstand te bewaren tot de mensen voor wie je dokter of dominee bent. Kritische distantie, heet dat. Er zijn predikanten die dat niet zo goed kunnen inschatten – die kunnen zich beter dominee en u laten noemen, dat is veiliger. Er zijn mensen die te gauw jij-en en jou-en tegen de dominee - voor hen blijf ik 'u'. En nog altijd zijn er dominees die op hun geestelijke strepen staan. Zoals die predikant die ooit per se bij een huisarts wilde wiens praktijk echt vol was. Toen hij bij de assistente deswegen nul op rekest kreeg, richtte hij zich rechtstreeks tot de huisarts in kwestie. Geen plek, zei deze. Maar weet u wel wie ik ben, antwoordde de geestelijke enigszins verontwaardigd: ik ben de dominee! Waarop de huisarts antwoordde 'al was u de koning van Spanje, vol is vol…' Ik vraag me af of hij dat volgehouden zou hebben wanneer er echt een telefoontje uit Madrid kwam, maar dat zullen we nooit weten. Voor de rest ben ik het met hem eens: leve de gelijkheid!

egbert van der weide