Akal, het verhaal van een overlever

Sassenheim • Akal is de biografie van George Wilhelm Keller, een levenslustige KNIL-veteraan. Schrijfster Lilja Anna Perdijk ontmoet hem in 2014 tijdens Open Monumentendag in museum Bronbeek. Hij is dan 85 jaar oud. Ze raakt gefascineerd door de energie en kennis waarmee hij bezoekers rondleidt. De anekdotes die hij vertelt over zijn eigen jeugd in Nederlands-Indië en de oorlogen die volgden maken haar nieuwsgierig naar zijn levensverhaal. Een van de eerste dingen die Bo haar vertelde, was dat er over de geschiedenis van Nederlands-Indië veel vanuit Nederlands perspectief is geschreven. Hij miste ‘het verhaal van onderaf’, het perspectief van Indische Nederlanders. Hoeveel weten we als samenleving nu echt over wat zich daar heeft afgespeeld? Lilja wist er zelf ook weinig vanaf. Ze wordt gegrepen en vraagt of ze zijn verhaal mag optekenen. Hij stemt in omdat hij echte interesse bij haar herkent. De historische non-fictie roman ‘Akal – Over leven  in Nederlands-Indië’ is met veel aandacht geschreven en bevat humoristische en onthutsende details.

Door Piet de Boer

Zijn leven was bijzonder, vindt Lilja. Hij groeide op in de ongelijkheid van een koloniale samenleving. Zijn eerste kinderjaren brengt hij door bij opa en oma van moederskant. Op school, waar hij les krijgt van katholieke nonnen en fraters, mist hij de vrijheid van thuis. Zijn opa had veel tijd voor hem en leerde hem om eerbied te hebben voor de natuur. Opa moest creatief zijn om aan eten te komen. Hij verkoopt orchideeënslingers voor bruiloften en begrafenissen en maakt lijkkisten. Zijn voorouders waren Nederlands en Indonesisch en woonden al generaties lang in Nederlands-Indië. De onvrede over de Nederlandse macht werd in die tijd steeds sterker onder de Indonesische bevolking. Het bestuur hoopte dat tegen te gaan door Indo-Europeanen (kortweg Indo’s) zoals zijn opa te ontslaan. Zo waren er meer banen voor de Indonesische bevolking.

Oorlog

Als Bo acht jaar oud is gaat hij terug naar zijn ouders, broertje en zussen, die hij zes jaar lang niet heeft gezien. Vanaf dat moment verloopt zijn leven in een sneltreinvaart langs steeds wisselende omstandigheden en gevaren. Hij overleeft de Japanse bezetting, waarna hij kameraadschap vindt in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Toch twijfelt hij al snel aan hun missie.

Na de onafhankelijkheid van Indonesië is Bo niet langer welkom op zijn geboortegrond. Ook het naoorlogse Nederland, waar Indische Nederlanders worden opgevangen onder erbarmelijke omstandigheden op locaties als kamp Westerbork, zit niet echt op hem te wachten. Ontworteld en op drift vecht Bo in nog twee oorlogen terwijl hij op zoek blijft naar een thuis.

Nederland

In 1954 vestigt hij zich uiteindelijk in Nederland. De gebeurtenissen in Nederlands-Indië hebben hem niet klein gekregen, maar wel grote emotionele sporen achtergelaten. Als Bo delen van het manuscript las, was deze overlever toch emotioneel, merkte Lilja. Het verhaal van Bo is een aaneenschakeling van geweld, ontberingen en verdriet. Maar zeker ook van veerkracht, want Bo weet hoe hij kan overleven. Akal, het in leven blijven door slim te handelen. Zo weet hij gevaar te ontlopen en het hoofd boven water te houden. Bo laat zien dat je ondanks gruwelijke omstandigheden nooit de moed en medemenselijkheid hoeft te verliezen.

Lilja Anna Perdijk hoopt dat haar debuutroman Akal bijdraagt aan onze kennis over dit belangrijke stukje collectieve geschiedenis. "Maar Akal is vooral een optimistisch verhaal over de vindingrijkheid die helpt om te overleven," zegt de schrijfster uit Sassenheim.

Op zaterdag 3 september om 15.00 uur geeft Lilja een boekpresentatie en signeersessie in Boekhandel Wagner te Sassenheim. Bij voorkeur aanmelden via www.boekhandelwagner.nl/activiteiten.