'Mantelzorg doe je samen'
Volgende week wordt er stilgestaan bij het belang van de mantelzorgers in Nederland tijdens de Dag van de Mantelzorg. Ook gemeente Teylingen zet 'hun' weldoeners in het zonnetje op zaterdag 12 november.
Door Esther Luijk
Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau waren er in 2014 ruim vier miljoen mantelzorgers in Nederland en wordt het aantal van deze vrijwillige zorgverleners alleen maar hoger. Reden genoeg om deze vrijwilligers uit te nodigen voor de jaarlijkse Dag van de Mantelzorg. Het is een dag waarop de mantelzorger de aandacht krijgt en hun stem gehoord wordt, vertelt Leny Noteboom, mantelzorgadviseur bij Welzijn Teylingen: "Mantelzorgers zorgen goed voor een ander, maar zorgen vaak niet goed voor zichzelf, en vragen ook niet snel om hulp als de zorg te zwaar wordt".
Noteboom organiseert de verwendag voor de mantelzorgers uit Teylingen, die in het teken zal staan van ontmoeten, verwennen en ontspanning. Nadat wethouder Arno van Kempen de feestelijke dag geopend heeft, gaan de vrijwilligers in groepjes bij elkaar zitten om met elkaar in gesprek te raken. Zo hoopt Noteboom een paar dingen te bereiken. "Allereerst is het fijn voor de mantelzorgers om met elkaar in gesprek te kunnen, hun verhaal te delen. We willen ook graag naar voren laten komen of de mantelzorg, zoals in z'n huidige vorm wordt aangeboden, nog voldoet. Door veranderende wetgeving blijven ouderen bijvoorbeeld langer thuis wonen. De mantelzorg moet dan mee veranderen. Het is belangrijk om van de mantelzorgers zelf te horen wat zij zelf willen en nodig hebben om de steeds zwaarder wordende mantelzorg zo lang mogelijk en goed vol te kunnen houden. En wie weet komt er in het gesprek wel een gouden tip naar voren van een mantelzorger die het werk van alle andere vrijwilligers ook makkelijker kan maken. Het gesprek is niet bedoeld om te klagen, maar het is goed om te horen of wij als organisatie nog de goede ondersteuning bieden en of de mantelzorger zich gewaardeerd voelt."
De bevindingen van de gesprekken worden vervolgens meegenomen naar drie bijeenkomsten, waar gemeente, professionals en zorgorganisaties bijeen komen. Noteboom: "Vaak wordt er door de mantelzorgers gedacht dat er voor hen wordt gedacht, maar dat is niet zo. Verenigingen, zorginstellingen en mantelzorgers moeten zich ervan bewust worden hoe ze gelijkwaardig met elkaar samen kunnen werken om de mantelzorgers zo goed mogelijk te ondersteunen. Daarom is het thema van de Dag van de Mantelzorg dit jaar: 'Mantelzorg doe je samen'. Samen willen we toewerken naar de ideale omstandigheden waarin mantelzorgers zo lang mogelijk hun belangrijke taak vol kunnen houden."
Dag van de Mantelzorg in Teylingen
Aandacht
Een blijk van waardering naar de mantelzorger toe, dat is waar de Dag van de Mantelzorg om draait, volgens Noteboom. Op de dag kunnen de vrijwilligers workshops volgen, creatief bezig zijn op het creaplein en zich heerlijk laten verwennen met bijvoorbeeld een voetmassage of een kappersbehandeling. Iedereen uit Teylingen die zich aangesproken voelt als mantelzorger, is welkom. Zo ook Anneke van Klink - Kraakman, mantelzorger van een familielid. Hoe lang ze al precies mantelzorger is, vindt ze lastig te zeggen. "Ik denk dat je zelf beslist wanneer je een mantelzorger bent en wanneer je jezelf zo gaat noemen. Er is niet echt een definitie van een mantelzorger, mantelzorger kan je op veel verschillende manieren zijn. Maar ik denk dat het bij iedereen heel vanzelfsprekend begint. Je denkt er niet echt over na. Iemand wordt ziek, je helpt. Het sluipt er een beetje in. Later besefte ik eigenlijk pas dat ik een mantelzorger ben. Eigen belangen staan op een laag pitje en je houdt rekening met de ander." Van Klink heeft het idee dat mantelzorgers pas de laatste jaren aandacht krijgen vanuit de gemeente. "Vroeger had het überhaupt niet echt een naam. Het was normaal dat je een zieke hielp. Het is pas van de laatste jaren dat het een naam heeft gekregen en dat mantelzorg onder de aandacht komt."
Van Klink is niet alleen zelf mantelzorger, ze is ook gastvrouw bij de Mantelzorghuiskamer van Welzijn Teylingen in de Agneshove in Voorhout. Het is een plek waar mantelzorgers, maar ook de zorgvragers, iedere eerste dinsdag van de maand terecht kunnen om hun verhaal te doen en kennis en informatie te delen. Een belangrijke bijeenkomst, volgens Van Klink. "Het unieke van deze Mantelzorghuiskamer is dat de mantelzorgers hun zorgvragers mee kunnen nemen. Ze vinden het echt fijn om hier te komen en vinden troost en erkenning bij elkaar. Ze kunnen hun verhaal delen en praten over hoe moeilijk het is om iemand langdurig en intensief te verzorgen, zonder bang te hoeven zijn om over te komen als een zeurpiet. En daarnaast wordt er gelukkig ook nog veel gelachen."
Over het hoofd gezien
De mantelzorgers worden vaak over het hoofd gezien door de buitenwereld, ervaart Van Klink zelf. "Door de buitenwereld wordt alleen aan de zieke gedacht, alleen aan de zieke gevraagd hoe het met ze gaat. Dat is ook logisch, want de mantelzorger hoor je vaak niet. Ze durven niet om hulp te vragen en willen niet klagen. Ze cijferen zichzelf weg en hebben vaak niemand met wie ze hierover kunnen praten. Vroeger was het allemaal heel normaal en werd er eigenlijk helemaal niet over gesproken. Maar nu de oudere mensen steeds langer thuis moeten blijven wonen, moeten ook de mantelzorgers een lange adem hebben. Daarom is het fijn dat ze af en toe stoom kunnen afblazen in de Mantelzorghuiskamer. De mantelzorgers kunnen elkaar helpen door met elkaar te praten, hun verhalen te delen en elkaar tips te geven. Zo krijgen ze de kracht om weer even verder te gaan."
De mantelzorghuiskamer is een van de manieren waarop Welzijn Teylingen de mantelzorgers ondersteunt. Als mantelzorgadviseur biedt Noteboom meer dan alleen een luisterend oor. "Een belangrijke rol als adviseur is om mantelzorg bespreekbaar te maken. Het is belangrijk dat niet alleen familie, maar ook de rest van de omgeving van de mantelzorger op de hoogte is, zodat ook zij kunnen helpen als dat nodig is. Bijvoorbeeld: iemand zingt in een koor. Doordat de partner van het koorlid ineens ziek wordt, kan de mantelzorger niet meer naar het koor komen omdat de zorgvragende niet alleen kan blijven. Een mogelijkheid is dan bijvoorbeeld dat een ander koorlid een keer bij de zorgvragende blijft, zodat de mantelzorger toch naar het koor kan blijven komen. De eerste stap is dan voor de mantelzorger om te praten over hun mantelzorg en over de zorgvrager. Ik heb daarin een ondersteunende en adviserende rol. Op deze manier proberen we te voorkomen dat de mantelzorgers overbelast raken."
Mantelzorgers kunnen zich tot maandag 7 november aanmelden voor de Dag van de Mantelzorg via telefoonnummer 0252-231805 of via info@welzijnteylingen.nl onder vermelding van 'Dag van de Mantelzorg'. De Dag van de Mantelzorg is op zaterdag 12 november van 10.00 tot 15.00 uur in het Rijnlands Lyceum Sassenheim. Ook kunnen geïnteresseerde mantelzorgers zich opgeven voor de bijeenkomsten bij de gemeente die volgen uit de gesprekken op de Dag van de Mantelzorg.