Waarom de vlag wappert vanaf de Oude Toren
Mannen met oranje sjerpen en een steek op hun hoofd. Saluutschoten en kruitdamp boven het ooievaarsveld. En natuurlijk: de vlag die wapperde vanaf de Oude Toren. Zo vierde Warmond op 30 november 2013 het tweehonderdjarig bestaan van het koninkrijk. Burgemeester Carla Breuer schuift aan bij initiatiefnemer Hans Oudshoorn voor een bijzondere geschiedenis.
November 1813. Nederland is in handen van de Fransen, maar er wordt gefluisterd dat de prins van Oranje terugkomt. Een Warmondse boodschapper, Pieter van Egmond, brengt dit nieuws vanuit Den Haag naar zijn woonplaats. Drie jonge Warmonders hullen zich in oranje sjerpen en hijsen de driekleur op de Oude Toren. Het zijn diender Huig Meurs, schilder Johannes Schoneveld en bakker Willem Oudshoorn.
Van die laatste is Hans Oudshoorn een nazaat. 'Wat er hier in november 1813 is gebeurd, is niet alleen een geschiedenisverhaal, maar ook ons familieverhaal', vertelt hij de burgemeester. Een verhaal dat altijd in ere is gehouden in Warmond: eens in de vijftig jaar wordt de vlag opnieuw gehesen.
Hans hoorde op zijn dertiende voor het eerst over deze traditie, na het overlijden van zijn opa in 1977. 'Uit zijn bureaula kwam een mapje met documenten over het 150-jarig bestaan van het koninkrijk in 1963. Uit de papieren bleek dat er toen gedoe was over wie de vlag zou hijsen. Mijn ome Koos had de toenmalige burgemeester een brief geschreven dat de verkeerde Oudshoorn daarvoor was uitgenodigd.'
Landelijke viering
Een paar jaar geleden kwam de viering van tweehonderd jaar koninkrijk in zicht. Zou het niet mooi zijn om de vlag in 2013 opnieuw te hijsen? 'Ik heb contact gezocht met Ard van der Steur – hij is ook een afstammeling van bakker Oudshoorn – en we besloten er werk van te maken. Het liefst wilden we aansluiten bij de landelijke viering van tweehonderd jaar koninkrijk.'
Met Warmonders die hun enthousiasme deelden, richtten ze het Comité 1813 op. 'We zijn eerst eens gaan uitzoeken wat er nou precies was gebeurd. Op 30 november landde prins Willem-Frederik op Scheveningen, volgens het verhaal was de Warmondse boodschapper daarbij aanwezig. Maar het kan ook zijn dat de vlag al op 17 november is gehesen: op die datum werd in Den Haag een proclamatie uitgebracht over de oprichting van de Nederlandse staat. Het gonsde al een tijdje dat de Fransen wellicht zouden vertrekken.'
Ondertussen verliepen de contacten met het nationaal comité wat stroef. 'Ze vonden ons verhaal te klein. De landelijke viering draaide om de landing op Scheveningen, Huub Stapel speelde daar de rol van prins Willem-Frederik. We kregen het voor elkaar dat hij de vlag op het Scheveningse Plein 1813 zou overhandigen aan een groep Warmondse hardlopers, die de vlag naar de Toren zouden brengen.'
Acties
Er ontstonden allerlei acties rond het feest. Hans vroeg de Warmondse kunstenares Nicoline Heemskerk om de geschiedenis vast te leggen. Van haar tekeningen liet hij blikjes en bekers maken. Die waren verkrijgbaar in de Warmondse AH, waar Hans eigenaar van is.
Ook werd gedacht aan een dichtwedstrijd voor Warmonders. Schrijver Maarten 't Hart werd gepolst als jurylid, maar voelde daar niets voor. 'Hij was bang dat er zoiets uit zou komen als het Koningslied en stelde voor zelf een gedicht te schrijven. Dat was helemaal geweldig! Wij hadden dat niet durven vragen.'
Bij de spullen van opa Oudshoorn zat ook een vlag van anderhalve bij tweeënhalve meter. Kon dat de originele uit 1813 zijn? Hans besloot het goed uit te zoeken en riep de hulp in van de Warmondse historicus Leo Dalhuisen. 'Al snel bleek dat de vlag geen twee eeuwen oud kon zijn: daarvoor waren de stiksels te regelmatig. We zijn uiteindelijk bij het Rijksmuseum beland, waar ze kleurstofonderzoek konden doen. Het oranje uit de vlag bleek van na 1883 te stammen. Vermoedelijk is de vlag uit 1913.'
Er gebeurde meer. Leo ontwierp een vlaggenspel voor basisscholen in Teylingen. Samen met Annemiek Versluys en André van Noort ging hij op zoek naar nabestaanden van Huig Meurs. 'Via de vrouwelijke lijn hebben zij familie gevonden in Leiden. Die mensen hadden nog nooit van het verhaal gehoord en vonden het prachtig. Afstammelingen van de familie Schoneveld waren al bekend: zij waren er ook bij op 30 november.'
Oranje sjerpen
Het werd een prachtige dag. 'Getooid in oranje sjerpen en met een steek op ons hoofd gingen we naar Plein 1813. Acht hardlopers, waaronder onze zoon Pieter, haalden de vlag op. Toen ze in Warmond aankwamen, stonden de Dorpsstraat en het pleintje bij de pomp vol. Overal zag je oranje vlaggen, ballonnen en sjerpen. Het was echt een feest! Dat is mooi van Warmond: hier heerst een charmant gevoel van gezamenlijkheid.'
Voor Hans was de grootste verrassing de aanblik van zijn zonen, die in ouderwetse bakkerskleding waren gestoken. 'Ik wist daar niets van, dat had mijn vrouw Barbara geregeld. Vervolgens zijn we in optocht naar de Toren gegaan, hesen we de vlag en knalden de kanonnen.'
'Jullie hebben de geschiedenis tot leven geroepen', stelt burgemeester Breuer. Dat beaamt Hans. 'Het was leuk om te organiseren en het verhaal te bewaren. Er gaan stemmen op om het elke vijf jaar te doen, maar ik denk dat dat niet werkt. Op naar de volgende vijftig jaar.'
Warmonds familieverhaal is een bijzondere geschiedenis