'Ze noemen onze binnentuin ook wel Klein Keukenhof'
Voorhout n Er gaat geen maandagochtend voorbij - of het moet heel slecht weer zijn- dat er niet gewerkt wordt in de tuin van de Herenstaete in Voorhout. Een clubje van vijftien vrijwilligers onderhoudt het groen al jaren met veel plezier. 'Dat we een mooie tuin hebben, is eigenlijk maar bijzaak.'
Maandagochtend slaat de klok van de Bartholomeuskerk tien uur. Bij de heg langs het pad dat van de Herenstaete naar de Boerhaavetuin en de begraafplaats loopt, staat Bert Ciggaar te schoffelen. Het onkruid moet eruit en dat is wel een taak voor Bert. Met zijn negentig jaar is hij het oudste lid van de tuingroep. "Maar dat merk je niet hoor," zegt Willem Dijk (73), die de werkzaamheden van de tuingroep coördineert. "Vanmorgen stond hij ook om negen uur klaar: 'Wat kan ik doen?' Zodra hij het wist, was hij weg om vervolgens direct te beginnen."
Vanaf de Herenstraat is het niet altijd goed te zien, maar achter het appartementencomplex Herenstaete is het een zee van groen. De tuin beslaat een paar duizend vierkante meter, inclusief het grasveld en de vijver. Het onderhoud wordt gedaan door de tuinclub, bestaande uit vijftien enthousiaste vrijwilligers. Elf mannen en vier vrouwen gaan wekelijks de tuin in alles op orde te brengen. Zij hebben zich via de bewonersvereniging aangemeld. "De binnentuin is ons eigendom," legt Gijs Beukhof (68) uit, lid van de bewonersvereniging en vrijwilliger in de club. "We kunnen het ook uitbesteden, maar dan komen er weer kosten tegenover te staan. Dat is voor ons overigens niet het belangrijkste argument om het zelf te doen. De hoofdreden is dat we ons eigen gebied gezamenlijk willen onderhouden, want dat schept een band. Je voelt je er verantwoordelijk voor."
Gezelligheid in de tuin
De bewonersvereniging startte als kopersvereniging, maar na de oplevering van het complex werd dat omgezet. Alle bewoners van de 150 appartementen kunnen lid worden. Zo'n 90 tot 95 procent is dat ook. Bij de start werd gevraagd wat mensen graag wilden doen. Een aantal van hen meldde zich aan voor het onderhoud van de tuin. Beukhof: "We zijn echt een actieve bewonersvereniging. We hebben daarnaast bijvoorbeeld ook kaarten en fietsen. Met kerst is er een diner, in de zomer organiseren we een barbecue. Ook komen we iedere maand bij elkaar voor een borrelmiddag. We noemen dat happy hour".
Die gezelligheid nemen de vrijwilligers ook mee naar de tuin. Om negen uur wordt iedereen verwacht in de kantine, een ruimte onderin het gebouw waar alle gereedschap ligt. Er staan tafels en stoelen en aan het keukenblokje wordt koffie en thee gezet. "Twee dames doen dat al jaren. We zijn erg blij met ze." Om kwart over tien is het pauze. Dan komen ook vaak de partners naar beneden om koffie te drinken. "Een half uur en daarna gaat iedereen weer aan het werk," zegt Van Dijk. Beukhof: "Je krijg bij Wim ook niet de kans om ongehoorzaam te zijn. Hij is vooral rechtvaardig, en soms een beetje streng." Van Dijk: "Als ze pauze hebben, dan gaan ze natuurlijk kwebbelen. Je moet oppassen dat het niet te lang duurt, want er moet natuurlijk ook nog gewerkt worden. Als ik niets zeg, blijven ze misschien zitten. Maar er moet natuurlijk wel iets gedaan worden".
Melkboer
Van Dijk is als coördinator het aanspreekpunt voor de vrijwilligers. Hij verdeelt de taken en maakt de planning. Van het onkruid wieden en heggen knippen, tot het vegen van de paden en de vijver schoonmaken. "Het allerbelangrijkste is dat mensen het juiste werk krijgen. We zijn al op leeftijd, dus niet iedereen kan alles meer doen. De een kan niet meer op zijn knieën zitten, de ander heeft wat met zijn rug. Daar moet je allemaal rekening mee houden." En lachend: "Het gaat nog steeds goed, na negen jaar luisteren ze nog steeds".
En dat terwijl de coördinator geen achtergrond in tuinen of groen heeft. "Ik deed iets heel anders," grinnikt hij. "Ik was eerst twintig jaar melkboer en daarna hetzelfde aantal jaren verkoopleider bij Menken." Hij ging met de vut en kreeg al snel problemen in zijn gezondheid. "Ellende," typeert Van Dijk het. Het zorgt voor wat beperkingen in zijn lichamelijk functioneren, maar het weerhoudt hem er niet van actief te blijven. Tijdens zijn ronde langs de andere werkzaamheden, trekt hij ook hier en daar het onkruid uit de grond. "Je doet wat je kan. Je gaat niet bij de pakken neerzitten, dat is wel het allerbelangrijkste. En misschien is de tuin ook wel een uitlaatklep. Hoe ik aan mijn kennis kom? Gewoon een beetje logisch nadenken. En veel opzoeken op de computer! Ook overleggen we regelmatig met leveranciers. Het grasveld wordt wel een door hovenier gemaaid. Dat is voor ons te bewerkelijk. Voor de vijver hebben we een vaste vrijwilliger. Het is enorm zwaar werk om tot je middel in het water te staan en al het afval en de blubber op de kant te krijgen. Bovendien is het onbetaalbaar als je dat door een bedrijf laat doen. Je snapt, we zijn erg blij met hem."
De hele week is Van Dijk bezig met zijn planning. "Dat begint al op maandag als we om kwart voor twaalf klaar zijn, dan bedenk ik al wat we volgende week gaan doen. Tijdens de week komen daar dingen bij. Vanuit ons appartement kijken mijn vrouw en ik uit op het grasveld. Vanaf daar overzie je alles wat er gebeurt. Het is eigenlijk best een strategische plek."
Japanners
Tot drie weken geleden stond de binnentuin vol met tulpen. Nadat ze waren uitgebloeid, zijn de bollen weer uit de grond gehaald en vervangen door nieuwe bollen. "Dit keer zijn er zo'n duizend dahlia's de grond in gegaan," zegt Van Dijk. "Die stonden in kratten voor de deur. Geleverd door een kweker. Er zijn meerdere kwekers in de streek die ons van gratis bollen voorzien. Ik ga wel eens bij ze langs. Als ze horen dat het ook voor de bewoners van de Agnes is, dan willen veel kwekers wel bollen schenken. Daar zijn we vanzelfsprekend altijd erg blij mee. Ik weet verder niet welke kleuren het zijn, dat moet je niet vragen. Dat vind ik ook wel weer leuk; je stopt iets in de grond waarvan je niet weet wat eruit komt. En toch is het altijd mooi. Als je de foto's ziet van rond de vijver. Ze noemen het hier ook wel eens de kleine Keukenhof. Veel Japanners staan hier ook foto's te maken."
En niet alleen de binnentuin van de Herenstaete wordt door vrijwilligers onderhouden. Op maandagochtend zijn ook vrijwilligersgroepen aan het werk in de aangrenzende Boerhaavetuin en het kerkhof. Beukhof: "Dan is het hier een gekrioel van activiteiten." Van Dijk: "Al die clubjes samen bestaan uit een vrijwilliger of veertig. Zij onderhouden eigenlijk het groene hart van Voorhout. Ik vind het echt een uniek gegeven."
Sociale aspect
De vrijwilligers laten zich in ieder geval niet tegenhouden door het weer. Alleen bij heel slecht weer, schuift het onderhoud een weekje door. "Toch komen veel mensen dan toch beneden even koffiedrinken." En ook in de winter wordt gewoon doorgewerkt. "We dachten in het begin: in de winter komt er geen kip. Maar juist dan zit het hier ook vol. Het sociale aspect is het belangrijkste. Dat we daardoor ook nog een mooie tuin hebben, is een hele prettige bijkomstigheid, maar mensen voelen zich ontzettend verwant. Het is hier eigenlijk een dorpje op zich. Als je buiten komt, is er altijd iemand die je kent en praatje mee hebt. Dat maakt het leven hier heel aangenaam". Van Dijk: "Bovendien is het voor iedereen een vaste activiteit in de agenda. Je leest vaak dat mensen eenzaam zijn, maar dat gaan we hier juist tegen. Het werkt twee kanten op: de tuin wordt netjes en mensen komen hun huis uit en maken een praatje. In de winter is er overigens ook genoeg te doen: de straten moeten schoongemaakt en geveegd worden, er is snoeiwerk en regelmatig strooien we ook. Zo blijf je altijd bezig".
Ook Bert is er zomer en winter bij. Hij is ondertussen nog druk aan het schoffelen. Het is bijna pauze, maar eerst moet het werk af. Ondanks zijn hoge leeftijd gaat het nog prima, zegt hij. "Je werkt met leuke mensen en het is erg gezellig. En nog een voordeel:zo blijf je in beweging".
