'Het voelde als een hobby'
Teylingen n Nog één dag en dan is de politieke carrière van wethouder Kees van Velzen in Teylingen voorbij. Na twaalf jaar in de gemeenteraad en aansluitend acht jaar als wethouder, trekt hij op donderdagavond 31 mei voor de laatste keer de deur van het gemeentehuis achter zich dicht.
"De laatste keer dat ik heb gesolliciteerd, was in 1974. Ik heb nu, met mijn 61 jaar, voor het eerst een CV gemaakt." Kees van Velzen zit er ontspannen bij in zijn werkkamer. De puzzels - een bekende hobby van de wethouder- hangen nog aan de muur. Een week voordat het erop zit, heeft hij de laatste afspraken. Niet alleen interviews, maar ook nog besprekingen met vertegenwoordigers van verenigingen of van andere projecten. "Na dit interview zit ik nog om tafel met mensen van de kinderboerderij de Klaprooshof. We gaan nog praten over de nieuwbouwplannen."
Acht jaar lang was Van Velzen wethouder in de gemeente waar hij is geboren en getogen. Voorafgaand zat hij al twaalf jaar namens het CDA in de raad van Voorhout. De politieke carrière begon eerder. "Bij de verkiezingen van 1982 werd ik in het najaar van 1981 benaderd door de toenmalige wethouder Jos Huigsloot. Ik had hem goed leren kennen door de nieuwbouw van de Spelewei, waarbij ik als secretaris van de jeugdraad veel met de gemeente om de tafel had gezeten. Ik kreeg meteen een vrij hoge positie, maar haalde de gemeenteraad net niet. Dat is heel lang zo gebleven. Ook in 1986 en 1990 was ik eerste reserve. In 1994 stond ik hoog genoeg, maar belandde door voorkeurstemmen toch weer in de rol als reserve. Pas in 1998 werd ik eindelijk in de raad gekozen. Ik was toen eigenlijk al heel lang betrokken."
Waarom wilde u de politiek in?
"Ik had al snel door: alles wat besloten wordt in deze gemeenschap, gebeurt hier. Elke boom, elke weg, elke lantaarnpaal, ze passeren allemaal het gemeentehuis voor besluitvorming. Het is dus best een belangrijke plek. Ik maakte het dus al langer van dichtbij mee en het begon te trekken. Na die zestien jaar als reserve, kwam ik in de gemeenteraad. Dan ga je starten en het spel meedoen."
Hoe werd er bij u thuis over politiek gedacht?
"Mijn vader werkte bij de gemeente, waarvan de laatste zeven jaar als hulpbode. Hij was altijd heel betrokken en ook altijd heel erg trots dat hij in besloten vergaderingen koffie mocht inschenken. Toen ik in de raad kwam, was hij al overleden, maar ik weet zeker dat hij daar ongelofelijk trots op zou zijn geweest. En dat ik wethouder werd, had hij helemaal fantastisch gevonden. Ja, ik heb zeker aan hem gedacht tijdens mijn eerste dagen als wethouder."
Waarom wilde u wethouder worden?
"Ik had altijd gezegd dat ik dat wel wilde, omdat ik dacht dat ik het wel zou kunnen. In 2010 werd ik als kandidaat gevraagd, maar eigenlijk kwam dat net vier jaar te vroeg voor mij. Ik wilde eigenlijk pas in 2014 en dat twee periodes, want dan zou ik mijn arbeidzame leven afsluiten met het wethouderschap. Dat leek mij heel erg leuk."
Waar moest u aan wennen?
"Ik was natuurlijk dertig jaar ondernemer en dan bepaal je gewoon je eigen tijdsindeling. Maar als je wethouder wordt, dan zit je opeens in een organisatie met 240 mensen en bepalen anderen je agenda. 'Ik hou geen tijd meer over', dacht ik in het begin. Ineens wordt jouw agenda gevuld en word je geleefd. Als ik een vrije dag wilde hebben, dan moet ik drie weken van te voren die dag blokkeren. Anders staat mijn agenda snel vol met afspraken. Inmiddels ben ik er wel aan gewend hoor, dat claimen van je tijd. Maar daar moest ik echt het meest aan wennen."
Wat vindt u het leukste van het wethoudersvak?
"De voldoening die komt bij dingen samen bereiken. Dat vind ik echt fantastisch. De burgemeester zei het mooi tijdens mijn afscheidsreceptie: "Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde". Dat doe je als wethouder natuurlijk elke dag. Je probeert dingen te veranderen en verbeteren."
Op welke projecten bent u trots?
"Dat zijn er eigenlijk heel veel. Niet per se de grote projecten, maar juist ook de kleinere. Neem de buurttuin in de Kloosterwei in Warmond. Wij vonden dat in eerste instantie een leuk idee. Alleen ligt die tuin - anders dan de meeste buurttuinen- aan de openbare weg. En dus krijgen buren die tuin ook voor hun neus. Dat hadden we ons niet voldoende gerealiseerd. Inmiddels was de buurt al dusdanig verdeeld, dat toen ze een nieuw plan indiende, wij dat anders wilden aanpakken. Ik heb er lang over gepiekerd. Uiteindelijk kozen we ervoor de aanvraag af te wijzen en ze in het gemeentehuis om de tafel te zetten. Ik heb ze hier toegesproken en gezegd dat ik wilde dat er een gezamenlijk ontwerp kwam. Aan alle andere opties zouden we niet meewerken. Na twee middagen rolde er iets uit waar iedereen wel tevreden over was. Ze moesten het ook gezamenlijk presenteren. Dat ging goed en nu ligt er een buurttuin waar tevredenheid over heerst. Natuurlijk zitten er nog wel wat hobbeltjes in de wijk, maar negentig procent van de spanning is eraf. De rest van Teylingen merkt natuurlijk weinig van zo'n project, maar het zijn wel de leuke dingen. Niet alles hoeft de omvang van Kouderhoorn of van een nieuw schoolgebouw te hebben. In overleg met de beheergroep van het park Overbosch, dat vind ik gewoon leuk. Of als je ziet dat moeders met een enorme drive een speel- en ontmoetingsplek bij De Geest realiseren. Of met de schippers van de voetveer De heere Schouten in gesprek over verzelfstandiging. Daar was eerst wat aarzeling over, maar dat is heel goed uitgepakt. Ze zijn nu trotse vrijwilligers. Op die manier haal je kracht uit de samenleving. Die zit er echt volop in, maar je moet ze alleen wel bereiken."
Hoe belangrijk is het thuisfront als je wethouder bent?
"In het wethouderschap zelf helemaal niet, maar wel in de ruimte krijgen om het werk op een goede manier in te vullen. Daarin is het ongelofelijk belangrijk. Ik heb volop de ruimte gehad, dat geeft rust. Als ik belde dat ik plotseling nog ergens heen moest voor een opening, was het eerste wat mijn vrouw vroeg: goh, wat heb je aan? Als ik dat vertelde, dan zei ze met enige regelmaat: "Kom dan maar even naar huis, want dat kan niet bij die gelegenheid. Ik leg wel even wat klaar. Ik heb zelf helemaal geen gevoel voor mode en kleuren. Dat ik fatsoenlijk op de foto's stond is honderd procent aan mijn vrouw te danken."
Wat had u achteraf gezien anders willen doen?
"Er zijn best een paar hobbels geweest in de raad. De belangrijkste waarvan ik dacht, dat had achteraf anders gemoeten, was over de prijzen van de ligplaatsen aan de Industriekade. Die prijzen liggen heel erg laag en zijn niet heel erg hoog voor nieuwe bewoners. Maar gelet op alles wat er in het verleden had gespeeld, was dat niet terecht. Ik voelde me er achteraf niet helemaal happy bij zoals dat gelopen is."
Daarnaast zijn er nog een aantal voorvallen waarvan ik zelf vind dat ik het correct heb behandeld, maar de raad het daar mee oneens is. Daarbij gaat het om het leerlingenvervoer en de tarievennota van de gemeentelijke accommodaties in het Onderdak. Vooraf was er over dat laatste veel commotie, maar toen we het uiteindelijk konden uitleggen, snapte iedereen het."
Wat heeft u daar dan van geleerd?
"Je moet nog nadrukkelijker kijken welke politieke impact een project of besluit heeft. Alles wordt onderzocht, maar dan heb je het vooral in de praktijk goed geregeld. Wat kan dan de politiek dan nog voelen, denken en doen? Politiek is natuurlijk heel onvoorspelbaar. Neem het omgekeerd afval inzamelen. We kunnen echt alles uitzoeken, houden ons aan het coalitie-akkoord, maar dan zijn de raadsleden 's middags op een beurs geweest en hebben daar gesproken met een afvalverwerker. Die zegt dat je alles kunt nascheiden en dus is dat het dan. Twee jaar onderzoek en voorbereiding kan weg."
U zei eerder: Ik ben misschien niet sluw genoeg…
"Ik ben open en transparant. Iedereen mag het van mij weten. Maar soms moet je dingen niet vertellen in de politiek. Is dat het spel? Ja, ik denk dat een goed politicus eigenlijk nooit ergens antwoord op geeft, maar er omheen draait en zijn standpunten blijft roepen. Terwijl ik graag antwoorden geef en mensen meeneem in het verhaal.
Ik ben misschien meer een bestuurder, dan een sluwe politicus. Omdat ik vind dat een gemeente met een begroting van 80 miljoen en 36.000 inwoners gewoon bestuurd moet worden. Het gaat over zoveel onderwerpen. Als we alles in het politieke gaan trekken, dan wordt er niet bestuurd."
Wat vindt u van de loopgraven waarin de coalitie en oppositie zich hebben teruggetrokken?
Ik heb dat gedrag in de voorgaande 36 jaar in Teylingen nog nooit meegemaakt. Dat geldt zowel voor de coalitie als de oppositie. Ja, ook mijn partij, het CDA, doet daaraan mee. Die zijn natuurlijk teleurgesteld dat ze niet in de nieuwe coalitie zitten, en dan ga je in ene weer anders gedragen. Terwijl ik nog steeds vind dat 25 raadsleden de verantwoordelijkheid hebben om te besturen. Teylingen stond vanaf de fusie bekend als een kwalitatief goed bestuurde gemeente. Daar had je al dit soort fratsen niet. Nu vind ik het elkaars vliegen afvangen, rollebollen over straat, in de pers en op sociale media. Daar gaan we geen punt beter van worden. Ook het CDA doet daar op dit moment aan mee. De teleurstelling is begrijpelijk, maar met dit gedrag scoor je ook je punten voor over vier jaar niet. Ze moeten nu proberen op een verantwoorde wijze te besturen, daar kom je volgens mij veel verder mee. Ik hoop dat dit een incident is en dat het tot bedaren komt. Het is zo on-Teylings. "
Het is ondertussen bekend dat u eigenlijk nog vier jaar wethouder wilde blijven...
"Ik heb inderdaad in februari naar buiten gebracht dat ik zelf wilde stoppen. Het interview met het Leidsch Dagblad van vorige week zoomde heel erg in op die keuze. Uiteindelijk vertel je dan toch dat het er ook mee te maken had dat het CDA wilde vernieuwen. Zij kregen die signalen en toen wist ik wel: dat gaat niet de goede kant op. Uiteindelijk trek je dan wel zelf de conclusie. Ook vanwege de chemie met de raad die niet altijd goed was. Ik dacht ook: laat ik verstandig zijn, en niet dat ik in de komende periode weggestuurd word.
Ik had me overigens wel aangemeld als kandidaat. In al die jaren had ik altijd een positieve beoordeling gekregen vanuit de partij, dus ik wilde nog wel vier jaar door. Ik heb het ontzettend naar mijn zin gehad als wethouder. Het voelde al die tijd niet als werken, maar alsof ik acht jaar lang mijn hobby mocht uitvoeren. Ik vind dat het laatste college het sterkste was dat ik in al mijn politieke jaren heb meegemaakt. We waren zo op elkaar ingespeeld, collegiaal, het oversteeg de partij politiek. We zaten echt in een flow."
Gaat u het nieuwe college kritisch volgen?
"Ik ga niet kritisch zitten meekijken over de beslissingen die zijn nemen op basis van de informatie die ze hebben. Ik weet hoe het werkt. Over de stijl van politiek en oppositie voeren zal ik nog wel een mening hebben. Natuurlijk mag je het college op de inhoud ter verantwoording roepen, maar daarnaast is het gewoon een verantwoordelijke baan in een grote gemeente. Er gaat hier iedere week gemiddeld 2 miljoen euro de deur uit en er moet gewoon bestuurd worden. Het is eigenlijk een bedrijf en als raadslid zit je in het bestuur. Als je er dan toch een spelletje van maakt, dan neem je niet de verantwoordelijkheid die je zou moeten nemen."
Wordt deze zomer heel anders voor u?
"Straks staan er gewoon geen afspraken in mijn agenda. Ineens is dat gewoon allemaal weg. Dat is een vreemde gewaarwording. Het is nu zoeken naar vacatures, wat rondkijken, gesprekken voeren om te kijken wat ik kan doen. Ik heb al contact met wat bureaus om te bespreken of ik incidenteel klussen kan doen op het gebied van recreatie, participatie, financiën. Ik moet even mijn draai vinden. Stilletjes hoop ik dat er toch een wethouderschap zich aandient. Er lopen nog geen gesprekken, maar mijn naam gaat wel rond."
U bent een echte Voorhouter. Past u wel bij een andere gemeente?
Over die vraag heb ik wel twee maanden nagedacht. Ik heb rondgelopen met de gedachte dat ik dat misschien wel helemaal niet zo leuk ga vinden, juist omdat ik een geboren en getogen Voorhouter ben. Na lang piekeren ben ik eruit: als het een beetje in de streek is, dan hou ik dat Bollenstreekgevoel. Een wethouderschap in een gemeente tussen Den Haag en Haarlem zie ik wel zitten.
Hoe groot acht u de kans?
Klein, maar er hoeft maar één klik te zijn natuurlijk. Ook stromen er regelmatig mensen in. Dus ik kijk het aan tot begin juni, want dan zijn meeste nieuwe college's wel gevormd. Dan ga ik me op de markt storten. Overigens krijg ik er dit najaar wel nog een rol bij. Ik word voor de eerste keer opa."
Wat gaat u op vrijdag doen?
"Beseffen dat het over is, denk ik. Ik geloof niet in het zwarte gat. Mijn vrouw heeft een heel lang kluslijstje met van alles in en om het huis. Ik ben namelijk een enorme doe-het-zelver. Als ik eerlijk ben, hoop ik wel dat er binnen nu en enkele weken iets op mijn pad komt, zodat mijn horizon is gevuld. Ik kan wel even genieten van de rust, maar het moet niet te lang duren. Daar word ik onrustig van."
Foto: Willem Krol, Tekst: Marieke Voorn