'Mijn leven lang ben ik tegen vanzelfsprekendheid ingegaan'
n Herman de Jong (73) schafte een zeewaardig zeiljacht aan
Teylingen n Aan de vooravond van het nieuwe vaarseizoen is de vraag aan Herman de Jong uit Warmond: “Wat bezielt een man van 73 jaar een tamelijk groot zeewaardig zeiljacht te kopen?”. Zijn antwoord: “Mijn leven lang ben ik tegen de vanzelfsprekendheid van het bestaan ingegaan. Ja, het klopt, het is waar: ik ben zeventig plus. Andere zeilers verkopen dan hun boot. Dat heb ik ook even overwogen. Maar wat moet ik dan gaan doen? Gaan tuinieren? Of erger: op een appartement gaan wonen en een stacaravan kopen, zoals vrienden en kennissen hebben gedaan? Dan kies ik liever voor een nieuw jacht. Die kan ik - als het per se op enig moment moet vanwege onze fysieke staat - ook als een soort van caravan gaan gebruiken.”
Door Jan Leune
De levensloop van Herman de Jong is er niet een van dertien in een dozijn. De Warmonder is geboren op Terschelling, groeide op in Den Helder, leerde zweefvliegen op het maritiem vliegkamp De Kooy, trad na de HBS als kortverbandvrijwilliger in dienst van de Luchtmacht, werd helikopter- en straaljagerpiloot, trouwde met Tieneke Berkhout, ze kregen twee kinderen, waarna De Jong medicijnen ging studeren in Utrecht. Hij werd huisarts in Leiden, woonde met Tieneke en de kinderen in achtereenvolgens de Sleutelstad, Katwijk, Noordwijk en Oegstgeest om zich uiteindelijk in Warmond te vestigen, reisde vervolgens de wereld over als medisch directeur babyvoeding van Numico en werkte tot slot van zijn arbeidzame leven als flying doctor in Australië. Het huis in Warmond hield hij aan. Tussendoor zeilden Herman en Tieneke (met al dan niet zelfgebouwde boten) met en zonder kinderen over vaderlandse wateren en wereldzeeën en bereisden ze alle continenten. De Jong had zelfs even met vrienden annex oud-collega’s uit zijn Luchtmachttijd een eigen vliegtuig, een Fouga Magister, een opknappertje, gekocht van de Belgische Luchtmacht.
Al met al is het dus best voor de hand liggend dat Herman en Tieneke tijdens het vijftigjarig huwelijksfeest twee jaar geleden in de Warmonds Dorpskerk door hun kinderen, kleinkinderen, familieleden, vrienden en kennissen in een uniek, hoogglanzend magazine werden geportretteerd als rusteloos ‘nomadenpaar’. Herman vat liefst samen dat hij “houdt van alles dat zeilt, vliegt of gemaakt moet worden - zowel mensen als spullen, maakt niet uit waar.”
Stahoogte
Terug naar de beslissing een zeewaardig zeiljacht te kopen. Waar en wanneer gebeurde dat, wat was de aanleiding?
De Jong: “Vorig jaar zomer lagen we op een dag met mijn vorige zeilboot in de haven van Texel. De kajuit van dat jachtje had geen stahoogte. Dat werden we zat. Tieneke begint bovendien steeds meer last van haar spieren te krijgen. We besloten daarom de boot te verkopen en een grotere aan te schaffen, althans eentje met in elk geval ruime stahoogte. De volgende dag liep ik over de steigers van de haven, maakte hier en daar een praatje en zag op een gegeven moment een boot liggen van een type dat ik nooit eerder had gezien, een prachtschip. Ik zeil al meer dan vijftig jaar en heb er in die halve eeuw heel wat boottypes gezien. Een gesprek met de eigenaar leerde dat het om een boot ging van Sweden Yachts. Daarvan zijn er maar twee in Nederland. Hij kocht de zijne als een barrel, dus in zeer slechte staat, maar hij had met schitterend laten opknappen met onder meer een prachtig teakhouten deck. Ik was er zo van onder de indruk dat ik onmiddellijk dacht: zo een wil ik hebben.”
Het corona-virus waarde op dat moment al geruime tijd rond in ons land. Het zat in het dal tussen de eerste en tweede golf. De vraag naar boten was groot, de handel floreerde. Ongetwijfeld mede daardoor slaagde De Jong er in zijn zeilboot binnen twee weken te verkopen. Hij nam vervolgens contact op met makelaars in Noord-Duitsland, Denemarken en Zweden. Binnen een maand reisde hij met zijn broer - ook al een ervaren zeiler - af naar havens in die landen om zeiljachten van Sweden Yachts te gaan bekijken. De ene na de andere teleurstelling volgde. De meeste schepen die de broers kregen aangeboden lagen op de kant, waren te oud, oogden verwaarloosd of gingen het beschikbare budget ver te boven.
Lyrisch
De moed zonk De Jong bijna in de schoenen. Totdat hij de deur van een loods in een havenplaatsje pakweg honderd kilometer boven Stockholm open deed en de boot van zijn dromen zag. De voormalig huisarts wordt opeens lyrisch en gebruikt pikante bewoordingen om haar te omschrijven. Te ondeugend om hier op papier te herhalen. Wel zijn slotconclusie: “Ter plekke besloot ik haar te kopen.”
'Ik hou van alles dat zeilt, vliegt of gemaakt moet worden - zowel mensen als spullen'
De Jong bleek al gauw te impulsief. De vraagprijs was ver boven zijn budget. Moeizame onderhandelingen volgden. Drie weken lang. De broers De Jong keerden terug naar Nederland. Bijkomend probleem was dat de eigenaar het jacht niet het water in wilde laten takelen voordat de koop rond was. Daardoor kon niet worden vastgesteld dat het lekvrij was. De twist daarover liep hoog op. Herman de Jong: “Tegen de makelaar zei ik: ‘Als ik straks onverhoopt verzuip dat ben u medeplichtig aan mijn dood." Uiteindelijk bood ik aan het jacht op mijn kosten in het water te laten en desnoods er weer uit. De proefvaart verliep goed. Door de marine surveyor (een geregistreerde beroep in Zweden, dus met aansprakelijkheidsverzekering) werden maar twee mankementjes vastgesteld. Eindconclusie van de Surveyor: een onwaarschijnlijk goed schip voor zijn leeftijd. Het jacht bleek namelijk al 23 jaar oud. Het was na de bouw pas één keer van eigenaar veranderd. Allebei hadden ze er nauwelijks mee gezeild. Kennelijk mannen met veel geld, maar zonder vrije tijd.”
De Jong bracht daarna een eindbod uit. Dat werd tot zijn grote geluk geaccepteerd. “Daarna zijn mijn broer en ik met koffers vol zeilkleding en andere benodigdheden naar Zweden gevlogen om het jacht naar Nederland te varen, naar thuishaven Medemblik. Daar is het voor de winter de kant opgegaan.”
Armkracht
De zeiltocht van Zweden naar Nederland leerde De Jong onder meer dat er best veel armkracht nodig is om de lieren voor de zeilen te bedienen. Hij overwoog daarom elektrische lieren aan te schaffen, maar zag daar toch vanaf. Niet om financiële redenen, maar om zichzelf te dwingen zijn conditie te verbeteren. De hele winter werkte hij daaraan op het strand van Noordwijk en Katwijk. Drie keer per week tien kilometer hard lopen en veel krachttraining om de spieren sterker te maken. Wanneer we hem spreken is hij net ‘zeiknat van het zweet’ thuis.
De zeiltocht naar Nederland eind vorig seizoen bracht bij De Jong overigens ook bijna traumatische herinneringen boven. “Het weer was slecht. Dat deed denken aan de tijd dat we nog met onze kinderen van Zweden naar Denemarken zeilden in een wat kleinere boot. Iedereen was zeeziek en op gegist bestek – GPS bestond nog niet – was ik in de buurt van het eiland Anholt niet zeker van mijn positie. Rondom Anholt lagen zandbanken en ik begon ‘m te knijpen. Gelukkig zag ik een ander zeiljacht in de verte, Dat bevestigde mijn positie. Het liep daardoor goed af, maar ik besloot daarna wel die boot te verkopen. Ik wilde mijn gezin niet meer in vergelijkbare situaties brengen.”
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. De Jong heeft in de decennia daarna toch weer boten gekocht. Zeilen doet Herman alleen, zijn vrouw zeilt mee. Zij ligt het liefst aan dek in de zon. Wat als hem iets noodlottigs overkomt? Herman: "Ik heb Tieneke geleerd in dat geval allereerst alle zeilen los te gooien. Daarna kan er namelijk niets meer gebeuren. En vervolgens pas hulp in te roepen via de marifoon. Dan komt het ongetwijfeld goed. Of niet. That's life."
