Klassenfoto in 1922 van de Christelijke school aan de Jacoba van Beierenweg. In het midden het hoofd van de school Jacob van den Berghe. | Foto: pr.
Klassenfoto in 1922 van de Christelijke school aan de Jacoba van Beierenweg. In het midden het hoofd van de school Jacob van den Berghe. | Foto: pr. Foto: pr.

Honderd jaar christelijk onderwijs

Voorhout n Vermoedelijk heeft geen Voorhouter er op 14 april van dit jaar bij stil gestaan dat die dag een eeuw geleden de Vereniging tot Stichting en Instandhouding van het Christelijk Onderwijs werd opgericht. Het was het begin van honderd jaar christelijk onderwijs in Voorhout. Er mochten zowel hervormde als gereformeerde kinderen naar toe; in die tijd een zeldzaamheid. In Dwars Op 72, de zomereditie van de HKV, beschrijft Arie Dwarswaard de geschiedenis hiervan.

Tot het midden van de 19e eeuw staat de Nederlandse overheid uitsluitend openbaar onderwijs toe. Rooms-katholieke en protestants-christelijke politici ageren er in de tweede helft van die eeuw flink tegen, maar het duurt tot 1917 voordat in de Grondwet de gelijke financiering van scholen van alle gezindten is geregeld. Dit maakt in 1921 de oprichting mogelijk van de vereniging voor christelijk onderwijs in Voorhout. Een jaar later opent de christelijke school aan de Jacoba van Beierenweg de deuren, evenals trouwens de rooms-katholieke Antoniusschool. Initiatiefnemer is de Nederlands-hervormde predikant ds. P. de Haan. Hij belegt een bijeenkomst om na te gaan of er voldoende draagvlak is voor een eigen schoolvereniging. Alle 38 aanwezigen stemde in. Bijzonder is dat de vereniging er wil zijn voor zowel hervormde als gereformeerde kinderen.


Afgelegen locatie

Op 1 april 1922 begint de school met 49 leerlingen. Eind jaren vijftig begint het aantal kinderen langzaam terug te lopen tot 34 in 1962. Een oorzaak van de afname is de afgelegen locatie. In 1968 wordt de Jacoba van Beierenweg verruild voor een nieuw gebouw tussen de Boerhaavestraat en Linnaeuslaan en komt er ook een nieuwe naam: Boerhaaveschool. In de jaren daarna verdubbelt het aantal lokalen tot zes. Pas in 1985 ontstaat de basisschool, waarbij kleuter- en lager onderwijs integreren en schoolhoofden directeur gaan heten. De christelijke kleuterschool De Bijenkorf staat sinds 1963 langs de vijver aan de Linnaeuslaan. Dit blijft tot 1983 zo, als de Boerhaaveschool er nog twee lokalen bijkrijgt en de kleuters daarheen verhuizen.


De groei van Voorhout gaat door, met name in Oosthout. In 1988 opent de locatie aan de Distelweg, eerst Oosthoutschool genaamd, later Regenboogschool. In 1995 sluit de Boerhaaveschool en komen alle leerlingen weer onder één dak. Voorhout blijft bouwen en er is een voortdurend gebrek aan voldoende scholen. Dat geldt voor het openbaar en het bijzonder onderwijs. De gemeente laat een bijzonder complex bouwen aan de Pieter van Slingelandstraat: het Cluster. Er zijn drie scholen ondergebracht en de bovenverdieping bestaat uit appartementen.


Begin 21e eeuw waait er een wind van schaalvergroting door het onderwijs. Het is steeds moeilijker om als zelfstandige vereniging aan alle eisen te voldoen die de overheid stelt. In 2003 fuseren de besturen van tien christelijke basisscholen in de Bollenstreek. Deze ontwikkeling zet nog door en in 2018 volgt een bestuurlijke fusie met het katholieke onderwijs, samen de Sophia Scholen. Een jaar later wordt besloten alle ruim 200 leerlingen onder te brengen in De Regenboog voor protestants-christelijk onderwijs in Voorhout.


Twee wandelingen door Warmond tijdens Open Monumentendag

Warmond n Dit jaar zijn tijdens de Open Monumenten Dagen op zaterdag 11 en 12 september weer diverse monumenten open. In Warmond is het gratis boekje 'Oost West, Thuis Best' op te halen bij de VVV aan de Gemeentehaven en bij Boek Kado Enzo. Op het inlegvel in het boekje staan de wandelingen beschreven. 

Er zijn twee wandelingen in Warmond uitgezet. Wandeling Zuid is ten zuiden van het spoor en gaat langs 100 jaar nieuwbouw. 


Wandeling Noord is ten noorden van het spoor, langs verdwenen kastelen en open monumenten. Bij deze wandeling zijn de volgende locaties geopend:

- De monumentale tuin van De Vroenhof (Herenweg 52) is open op zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Bezoekers kunnen een rondwandeling door de tuin maken en meedoen aan een proeverij van hapjes en drankjes uit eigen tuin.

- De rooms-katholieke St. Matthias kerk (Herenweg 78) is open op zaterdag 11.00 tot 16.00 uur. Er is een expositie van kerkelijk zilverwerk.

- De kapel van Mariëngaerde (Monseigneur Aengenentlaan 3) is open op zaterdag en zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Te zien zijn de bijzondere mozaïekvloer, een uniek altaar en een foto expositie over het Groot Seminarie door de jaren heen.

- De PKN-kerk (Herenweg 82) is open op zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur, en op zondag vanaf 16.00 uur. Voor het muziekprogramma zie het artikel 'Van Bach tot Beatles' op deze pagina.

- Het nieuwe onderkomen van Historisch Genootschap Warmelda, De Roekenhof genoemd, is op zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur en op zondag van 13.00 tot 16.00 uur geopend. Het gebouw aan de Herenweg 84 is de voormalige pastorie.

- Ook Galerie Het Oude Raadhuis (Dorpsstraat 36) is op zaterdag en zondag vanaf 11.00 uur geopend. Het voormalig 19e eeuwse raadhuis heeft in de kelder nog een politiecel.


Gratis boek

In het boek Oost West, Thuis Best, geschreven door Eppo van Bolhuis en Clara Leenstra, worden de onzekere oorsprong van Warmond en de verdwenen kastelen beschreven, alsook de veen- en zandontginningen en de geschiedenis van de watervoorziening. Van de plaggenhutten van de eerste bewoners en de kastelen maken zij vervolgens de stap naar moderne woningen die in het dorp zijn verrezen. In deze beschrijving van de woningbouw in Warmond van de laatste 100 jaar, passeren kenmerkende woningtypes en woonwijken de revue. Ook allerlei nooit uitgevoerde plannen komen aan de orde. 


Het boekje vormt een prima leidraad om de wandelingen door het dorp te maken.