Alliander investeert record in energienetten, toch blijven er nog zeker 10 jaar files op elektriciteitsnet

In 2023 werd echt duidelijk hoe nijpend de situatie is op het elektriciteitsnet in Nederland. Het net staat onder grote druk en zit bijna overal vol. Er zijn meer elektriciteitsstations en transformatorhuisjes opgeleverd en kabels de grond in gegaan. Net als bij elke verbouwing, gaat dit niet zonder overlast. Het tempo waarmee Alliander de grootschalige aanleg en verzwaring van elektriciteitsnetten verder kan opvoeren, loopt tegen grenzen aan. Door de drukte op het elektriciteitsnet betekent dit onder andere dat er nog zeker tien jaar files op het net zijn.

Een tekort aan technisch personeel, langlopende procedures, onvoldoende beschikbare ruimte in de openbare omgeving en een gebrek aan systeemkeuzes, belemmeren een verdere opschaling. Ondernemers en consumenten blijven de komende jaren de gevolgen van de volle netten ervaren. Om waar mogelijk verder te versnellen, zijn scherpere keuzes nodig, laat Alliander weten.

De forse groei van het aantal warmtepompen, zonnepanelen, e-boilers, elektrificatie van bedrijfsprocessen en de installatie van oplaadpunten voor personenvervoer én elektrische vrachtwagens zette in 2023 door en zal ook de komende jaren verder stijgen. Een groot deel van de industrie moet daarnaast nog verduurzamen, de woningbouwambities zijn enorm en ook de verduurzaming van bestaande woningen gaat veel van het elektriciteitsnet vragen. Deze ontwikkelingen blijven nog vele jaren sneller gaan dan dat de netten kunnen worden uitgebreid.

Scherpere keuzes essentieel voor versnelling

Maarten Otto (CEO van Alliander): “Waar we kunnen, verbeteren we onze aanpak om sneller te werken. Bijvoorbeeld door innovaties in te zetten zoals de compacte aansluitmodule. En door modulair te bouwen en ons werk verder te digitaliseren. Tegelijkertijd hebben we iedereen nodig om te versnellen. We vragen onze klanten om slim om te gaan met de beschikbare energie en ontwikkelen samen met hen nieuwe producten waarmee we alles uit het bestaande net kunnen halen. We vragen provincies en gemeenten snellere en duidelijke keuzes te maken waar elektriciteitsstations gebouwd kunnen worden, transformatorhuisjes een plaats krijgen en bijvoorbeeld warmtenetten worden aangelegd. En we doen een oproep aan het nieuwe kabinet om te kijken naar de inzet van technici uit het buitenland, zodat we op korte termijn meer mensen vinden om het werk uit te voeren. Ook is het essentieel dat de overheid met netbeheerders en bijvoorbeeld de industrie bepaalt waar alternatieve energiedragers zoals waterstof en groengas van betekenis kunnen zijn en beschikbaar moeten komen”.

Veranderend energiesysteem

De energietransitie betekent ook een grote verandering in hoe met energie wordt omgegaan. De momenten van vraag en aanbod wisselen sterk en daarmee verdwijnt de vanzelfsprekendheid waarmee elektriciteit altijd beschikbaar is. Het is daarom noodzakelijk dat de elektriciteitsnetten verregaand worden verzwaard en uitgebreid en dat daar waar mogelijk met flexibiliteit en zwaarder belasten alles uit het net wordt gehaald wat erin zit. Het vraagt van ondernemers en consumenten veel geduld tot het net is uitgebreid of oplossingen beschikbaar zijn. Tegelijk biedt het ook de mogelijkheid om anders na te denken over energiegebruik. Het begint daarbij met energiebesparing. Want wat niet aan energie wordt verbruikt, hoeft immers ook niet over het elektriciteitsnet te worden vervoerd. Zo kunnen ondernemers en consumenten bijdragen aan oplossingen.

Daarnaast wordt het steeds normaler dat bedrijven en huishoudens op momenten dat het druk is op het elektriciteitsnet, minder stroom verbruiken of terugleveren. Afgelopen jaar werden al stappen gezet om dit voor bedrijven aantrekkelijk te maken met contracten waarbij tegen gunstigere tarieven, drukke momenten worden ontzien. Een volgende stap is om flexibel gebruik van het net ook voor consumenten financieel aantrekkelijk te maken, door warmtepompen, laadpalen, thuisbatterijen en zonnepanelen automatisch aan te passen aan de beschikbare capaciteit van het net. Zo worden huishoudens gestimuleerd op drukke momenten het net te ontlasten. Dit zorgt ervoor dat meerdere huishoudens in de wijk kunnen verduurzamen met (hybride) warmtepompen en elektrisch vervoer zonder dat er gewacht hoeft te worden op verzwaring van het elektriciteitsnet.