Brandweerchef Wim Jonker rolt de brandslang definitief op

Spelen met brandweerautootjes heeft hij als peuter en als kleuter nooit gedaan. Toch koos de nu zestigjarige Wim Jonker voor een loopbaan bij de vrijwillige brandweer in zijn woonplaats Voorhout. Na een periode van liefst 37 jaar, waarvan de laatste negentien als ploegkorpschef, vindt hij het welletjes. Vorige week donderdag na het einde van een feestelijke middag vol verrassingen piepte hij vanaf de Kazerne aan de Nijverheidsweg met de door burgemeester Carla Breuer opgespelde Zilveren Barensteel ervantussen. ‘Het is een verschrikkelijk mooie tijd geweest. Maar voor mezelf ben ik het zat.’ 

Door Ingrid Langeveld

Vraag Jonker naar prachtige momenten uit zijn imponerende brandweercarière en hij begint te grinniken. ‘De intensieve trainingsdagen in oefencentrum Skövde in Zweden, een van Europa’s opleidings- en oefencentra voor realistische brandbestrijdingstrainingen, en in Moreton-in-Marsh in Engeland waren heel mooi. De uitgevoerde scenario’s aldaar waren prachtig mooie leermomenten, met name in het omgaan met human factors gericht op menselijke kwaliteiten, het onderbewustzijn en de effecten van stressfactoren. Maar gewoon ook om de basisprincipes te finetunen.’ 

Huis ter Duin

Toch waren voor Jonker het wekelijks oefenen en het uitrukken met de mannen van de post het allermooist en gelijktijdig de reden dat hij bij het korps is gebleven en het ook leuk is blijven vinden. Heel scherp herinnert de scheidend brandweerman zich de enorme vlammenzee op 12 mei 2011 aan de Jacoba van Beierenweg in Voorhout, een bloembollenschuur die door brand werd getroffen. 

Na even peinzen komt hij met een zogenoemd ‘o-ja-momentje’: de grote brand in 1991 bij Huis ter Duin in Noordwijk, die hem nog altijd helder op het netvlies staat. 

‘Ons korps moest een Noordwijkse ploeg aflossen. Bij het oprijden van de Nagelbrug was in de verre verte de vuurzee al te zien. Op de boulevard waaide het zo vreselijk hard dat ieder een masker opzette om gezicht en ogen tegen het opwaaiende en striemende zand te beschermen. Joh, zo’n zeer deed dat.’ 

Toch maakten ook andere ongelukken als treinincidenten met springers en bewust gedane gasexplosies veel indruk op Jonker. Het ene incident is het andere niet en niet met elkaar te vergelijken. Allemaal zijn het stuk voor stuk heftige traumatische gebeurtenissen die bij brandweermannen onmacht oproepen, pijn en verdriet laten voelen en vervolgens belemmerend kunnen zijn in veel bij wat je doet. Jonker, immer de nuchterheid zelve, zegt hierop de hulpmogelijkheden die er binnen de Veiligheidsregio Hollands Midden (de regio waar het brandweerkorps Voorhout onder valt) zijn om tijdig aan de bel te trekken, te omarmen. 

Hij vertelt over de waardevolle betekenis van het Team Collegiale Ondersteuning dat er is om na ingrijpende voorvallen na te praten. ‘Door een goede mix van vrijwilligers - van ambulancedienstmedewerker, beroepsbrandweerpersoneel en technisch geschoolde veiligheidsdeskundige - heeft het korps Voorhout een brede expertise. Behalve dat we elkaars taal spreken hebben we via ons dagelijks werk zo veel meer kennis van andere disciplines. Dat is niet alleen een groot voordeel, tegelijkertijd is dat onze kracht.’ Om maar te benaderukken dat brandweermannen meerwaarde zijn. 

Katwijker

In al die jaren is zijn behoefte om anderen te helpen Jonkers belangrijkste drijfveer geweest. Begonnen op 1 september 1985 bij de bedrijfsbrandweer van zijn werkgever Akzo Nobel in Sassenheim solliciteerde de geboren Katwijker met een bedrijfsbrandweerdiploma op zak als brandweervrijwilliger bij de kazerne Voorhout, destijds gevestigd aan de Boerhaavestraat. 

‘Toen we in 1986 naar Voorhout verhuisden zocht ik een manier om mensen te leren kennen en in contact te komen met dorpsgenoten, én me in het dorp te settelen. Om een beetje te integreren zeg maar. In december 1987 ging ik hier in Voorhout bij de vrijwillige brandweer en meteen voelde ik me er op mijn plek. De sfeer, de saamhorigheid, het is echt geweldig.’ 

Gedurende zijn loopbaan binnen het brandweerwerk vervulde Jonker diverse functies. Eerst als manschap, later als chauffeur tankautospuit, bevelvoerder, oefenleider, instructeur én leider Jeugdbrandweer Teylingen, een divisie die mede dankzij zijn waardevolle inbreng is opgericht. In 2005 nam Jonker de verantwoording zich in te zetten voor alle brandweervrijwilligers van Voorhout. Wervingsacties voor nieuwe brandweervrijwilligers, sturing aan de club geven en verantwoordelijkheid dragen teneinde het korps, maar ook de brandweerlieden onderling, goed en efficiënt in de samenleving van Voorhout te laten functioneren was zijn beweeggrond ploegchef te worden. 

Minder zelfredzaam

Jonker constateert nu dat het korps Voorhout de voorbij jaren sterk is gegroeid en merkt tevens wel dat mensen minder zelfredzaam zijn. ‘Toen ik hier begon stond de teller op zo’n veertig uitrukken per jaar. Nu zijn dat er zo honderdenveertig – honderdenzestig, wat voor een dorp als Voorhout veel is. Uitrukken voor bijvoorbeeld een kat in de boom zitten daar ook tussen. Dan moet ik wel een beetje lachen als zo’n melding komt. Houd me ten goede, wij komen graag en mensen doen dingen met de allerbeste intentie. Maar toch denk ik dan, mensen probeer zelf ook wat.’ 

Ondertussen ziet Jonker zich allerlei nieuwe typen incidenten ontwikkelen waarmee de samenleving steeds vaker te maken krijgt en dat sociale veiligheid als onderwerp alsmaar belangrijker wordt. ‘Het is zaak onze hersens erbij te houden, scherp te blijven en leren omgaan met alle onzekerheden waar we mee te maken hebben. Dan zijn we goed op weg!’, meent hij. Ondanks dat Jonker actief blijft voor de bedrijfsbrandweer van Akzo Nobel en dus zijn jaarlijkse keuring dient te behalen, besloot hij de brandslang bij de vrijwillige brandweer voorgoed op te rollen en er op zijn 60-ste een punt achter te zetten. 

‘De tijd is voorbij gevlogen’, zegt Jonker met gemengde gevoelens. ‘Het contact met mensen is gewoon onwijs leuk. Maar ach, na ruim 37 jaar is het wel een keer mooi geweest.’ 

Vrijdagavond thuis

Nu zit Jonker dan wekelijks op de vrijdagavond thuis, althans geen korpstrainingsavond meer. Terugdenkend aan de vergaderavonden op de eerste vrijdag van de maand. En dan daarna met de jongens klaverjassen… 

‘Ik heb avonden gehad dat ik het weer dag zag worden. Dat was toch wel heel erg gezellig! Maar nu thuis met familie samenzijn is ook heel fijn.’ Dat nu zijn 27-jarige zoon Brian bij het brandweerkorps Voorhout zit, doet de afzwaaiende Jonker deugd en maakt hem trots. Nooit vergeet hij dat moment met Brian in een brandweerauto, toen zoonlief zei: ‘Samen in de auto, mooi hè Pap.’ 

De nieuwe ploegkorpschef heet Jaap van Beelen, al sinds 2008 bij het korps Voorhout. In het volste vertrouwen vertrouwt Jonker hem zijn taken toe.